Sjenica

Džamija Pertevnihal Valide sultanije, poznata kao Džamija sultanije Valide, ima status carske ili careve, jer ju je gradila sultanova porodica. Smeštena je u gradu Sjenici i predstavlja njen simbol ( naziva se je još i kuršumli ili bela džamija). Izgrađena je 1870. godine kao zadužbina majke 32. sultana i 111 islamskog halife Abdul Aziza. Predstavlja jedinu sačuvanu carsku džamiju na teritoriji Srbije i Sandžaka, otvorenu za sve turiste i posetioce. U vreme kada je građena bila je najzapadnija carska džamija u Evropi i predstavljala je simbol moći Osmanlijskog carstva i njegovog ponovnog uzdizanja. Sjenica u to vreme nije brojala više od 5.000 stanovnika, pa je samim tim ovaj poduhvat bio grandiozan. Čak i danas ova džamija izgleda velelepno i simboliše veliko majstorstvo i umešnost njenih graditelja. Džamiju karakteriše kube – kupola bez stubova čiji je prečnik oko 15 metara, što je čini džamijom sa najvećim kubetom na Balkanu. Kube se oslanja na jednu gredu i napravljeno je tako što se na drvenu konstrukciju stavljala mešavina blata i slame, a na to su stavljani olovni listovi kao zaštita od kiše i snega. Sa unutrašnje strane je stavljan horosan, koji se pravio od živog kreča i konjske dlake što ga je činilo čvrstim materijalom polupropustljivim za vazduh, te su grede i ostale drvene konstrukcije ostale suve i očuvane do danas. Građena je od belog kamena i materijala sa sandžačkog područja, čija izgradnja nije dovršena zbog nedostatka finansija u to vreme. Bez temelja je i ima jedan minaret. Zbog nedovršene izgradnje iznad ulaznih vrata nema tariha, već postoje ukrasi. Ukrasna plastika sa desne strane simbolizuje u obliku koncentričnih krugova univerzum, a sa leve strane dženet – raj. Iznutra je bila obojena svetloplavom tirkiznom bojom koja je u to vreme bila sultanovo obeležje. Veličanstveno kube bez stubova prekriva osnovni prostor za klanjanje, unutrašnjost je dobro osvetljena sa po dva prozora sa bokova i tri u nivou mihraba. Tokom Prvog svetskog rata austrougarska vojska je sa džamije skinula olovne ploče kako bi ih iskoristila za pravljenje municije. Džamija danas ima podno grejanje, a taj način grejanja vodenom parom bio je predviđen jer je njena konstrukcija izdignuta na kamenim šipovima. Zbog svog velikog kulturno-istorijskog značaja i arhitektonske vrednosti džamija je pod zaštitom UNESC-a.